Μουσείο Πόλεως Αθηνών

Ιδρύθηκε το 1973 από τον πολιτικό και συλλέκτη Λάμπρο Ευταξία. Στεγάστηκε σε ένα νεοκλασικό κτίριο του 1833 (Παπαρρηγοπούλου 5 & 7, Πλατεία Κλαυθμώνος) που ανήκε στον προπάππο του ιδρυτή Σταμάτιο Δεκόζη Βούρο· είναι γνωστό και σαν Παλιό Παλάτι, αφού χρησίμευσε ως κατοικία του πρώτου βασιλικού ζεύγους στην Ελλάδα από το 1837 έως το 1843. Σύμφωνα με την επιθυμία των ιδρυτών του, το μουσείο επιδιώκει την παρουσίαση της ιστορίας της νεότερης Αθήνας από το τέλος του Μεσαίωνα ως τις μέρες μας. Στις αίθουσες του ισογείου εκτίθενται ξυλογραφίες και χαλκογραφίες διαφόρων ταξιδευτών στην πόλη των Αθηνών, με πραγματικές ή φανταστικές απεικονίσεις της Aθήνας, οι πιο παλιές από τις οποίες ανάγονται στον 13ο αι., ένα πρόπλασμα πιστής αναπαράστασης της Αθήνας των 25.000 κατοίκων και 2.000 κτιρίων του 1842, στο οποίο μπορείτε να δείτε το τζαμί που εκείνη την εποχή υπήρχε ακόμα μέσα στον Παρθενώνα, ενώ στο χώρο που χρησίμευε ως κουζίνα του βασιλικού ζεύγους υπάρχουν μεταλλικά μαγειρικά σκεύη και οι προσωπογραφίες των Βαυαρών πρώτων βασιλέων της Ελλάδας. Στην πρώτη αίθουσα του ορόφου φυλάσσεται το σαλόνι και το πιάνο της βασίλισσας Αμαλίας, καθώς και ζωγραφικά έργα και υδατογραφίες ξένων τοπογράφων του 18ου και 19ου αι. Στη δεύτερη αίθουσα βρίσκεται το σαλόνι και μερικά μικροαντικείμενα του βασιλιά Όθωνα, καθώς και μερικοί πίνακες. Στην κεντρική αίθουσα του πρώτου ορόφου, η οποία είναι διακοσμημένη με προσωπογραφίες του νεαρού βασιλιά και διάφορα πολύτιμα αντικείμενα, υπάρχει αναπαράσταση της αίθουσας του θρόνου. Στην επόμενη αίθουσα βρίσκονται το γραφείο του Όθωνα, η βιβλιοθήκη του, το χειρόγραφο Σύνταγμα του 1844, προσωπογραφίες των μελών της βασιλικής οικογένειας και ένας μεγάλος λιθογραφημένος χάρτης της Ελλάδας του 1833. Στις δύο τελευταίες αίθουσες εκτίθενται σημαντικά έργα Ελλήνων ζωγράφων από τη συλλογή του συλλέκτη και εμπόρου έργων τέχνης Κοσμά Στάθη (1869-1958), όπως των Γεωργίου Ροϊλού, Λουκά Γεραλή, Γιώργου Γουναρόπουλου, Κωνσταντίνου Μαλέα, Αιμίλιου Προσαλέντη κ.ά. Στη βιβλιοθήκη του μουσείου φυλάσσονται σπάνιες ιστορικές εκδόσεις, οι οποίες διατίθενται για επιτόπια μελέτη στους ενδιαφερόμενους μετά από έγκριση σχετικής αίτησης. Στις 22 Μαΐου του 2000 εγκαινιάστηκε η νέα πτέρυγα του μουσείου, στην οποία παρουσιάζονται ένα χαρακτηριστικό αθηναϊκό σαλόνι του τέλους του 19ου αι. και η αναπαράσταση ενός μικρού παρεκκλησιού με όμορφες εικόνες και σπάνια εκκλησιαστικά αντικείμενα. Ο τρίτος όροφος του επιβλητικού κτιρίου της νέας πτέρυγας στον αριθμό 5 της οδού Παπαρρηγοπούλου έχει διαμορφωθεί σε πινακοθήκη όπου, σύμφωνα με σύγχρονη μουσειακή αντίληψη, εκτίθενται έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών από τον 18ο αι. μέχρι σήμερα με θέμα την Αθήνα. «Άποψη της Αθήνας από τον Ιλισό» (1833), υδατογραφία του Johann Michael II Wittmer (Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών). «Άποψη του Παρθενώνα από τα ανατολικά», τέμπερα του Sophus Claudius (Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών). Εξωτερική άποψη του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών. «Τοπίο της Αττικής», ελαιογραφία σε ξύλο του Κωνσταντίνου Μαλέα (Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών). «Χορός Ελληνίδων στο Ολυμπιείο» (1850), ελαιογραφία του Theodore Aligny (Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών). Μερική άποψη της αίθουσας που εκτίθεται το σαλονάκι της βασίλισσας Αμαλίας, στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών.